ගෝලීය අර්බුදයේදී බිට්කොයින් වල විශ්මිත පිබිදීම

ආයුබෝවන් . අද අපි කතා කරන්නේ මෑතකදී සිද්ධ වුණ හුඟක් වැදගත් දෙයක් ගැන – ඒ තමයි 2025 ජුනි මාසේ මැද භාගයේ ඇති වුණ ඊශ්‍රායල්-ඉරාන ගැටුම. මේක නිකම්ම සිදුවීමක් විතරක් නෙවෙයි; හැම විදිහේම ආයෝජන වලට, විශේෂයෙන්ම බිට්කොයින් වලට, මේක ලොකු පරීක්ෂණයක් වුණා. ඒ වගේම අපේ මුල්‍ය ලෝකයේ බිට්කොයින් වල වැදගත්කම වැඩි වෙන හැටි මේ සිදුවීමෙන් හුඟක් දේවල් අපිට ඉගෙන ගන්න ලැබුණා. ඉතින් එහෙනම් අපි අද මේ ගැන

ඉතින් මේ ගැන ඉතාම පැහැදිලිව අපේ Bitcoin Sri Lanka YouTube නාලිකාවේ වීඩියෝ එක්කින් ඉදිරිපත් කරලා තියනවා. මේ පහල තියෙන්නෙ ඒ වීඩියෝ එක. ඔයාට පුළුවන් ඒකත් බලන්න

සාම්ප්‍රදායික වෙළඳපොලට මොකද වුණේ?

 මුලින්ම අපි බලමු සාම්ප්‍රදායික වෙළඳපොලට මොකද වුණේ කියලා. ඊශ්‍රායල් ගුවන් ප්‍රහාර ගැන ආරංචි වුණ ගමන්ම, ගෝලීය වෙළඳපොලවල් වලට ලොකු කම්පනයක් දැනුණා. S&P 500, Nasdaq වගේ කොටස් වෙළඳපොලවල් වල හිටි හැටියේම ලොකු විකුණා දැමීමක් (sell-off) සහ අස්ථාවර ගතියක් ඇති වුණා. ආයෝජකයෝ බය වෙලා තමන්ගේ සල්ලි ආපහු ගන්න හැදුවා. මේ අවිනිශ්චිතතාවය නිසා ටික කාලයක් යනකල් ඒ වෙළඳපොලවල් දුර්වලව තිබුණා. තෙල් මිලත් හොඳටම ඉහළ ගියා. මැද පෙරදිග තෙල් සැපයුමට බාධා ඇති වෙයි කියලා බය වුණ නිසා, එක දවසින් 7%-11% කින් විතර තෙල් මිල ඉහළ ගියා. ඒ වගේම සාම්ප්‍රදායික ආරක්ෂාකාරී ආයෝජනයක් විදිහට සලකන රන්, 1.5% කින් විතර ඉහළ ගිහින් ඩොලර් 3,382 සීමාවත් පැන්නා. හැබැයි, සටන් විරාමයක සලකුණු පෙනෙන්න ගත්තම, තෙල් සහ රන් දෙකම ආපහු ටිකක් පහළට ආවා.

ක්‍රිප්ටෝ වෙළඳපොලට මොකද වුණේ?

දැන් අපි ක්‍රිප්ටෝ වෙළඳපොල දිහා බලමු. මේක තමයි ඇත්තටම රසවත්ම කොටස. ප්‍රහාර ගැන ආරංචි වුණ ගමන්ම, බිට්කොයින් මුලින්ම 8% කින් විතර පහළ ගියා, ඩොලර් 107,000 සීමාවේ ඉඳලා ඩොලර් 98,000 ත් ආසන්නයටම වැටුණා. මේකෙන් පෙන්නුම් කළේ ක්ෂණික මුදල් අවශ්‍යතාවයක් (panic) ඇති වුණාම බිට්කොයින් වලටත් මුලින් බලපෑම් ඇති වෙන්න පුළුවන් කියන එක නේද?. කොටස් වෙළඳපොලට වගේම තමයි. හැබැයි ඊට පස්සේ වෙච්ච දේ නම් හුඟක් වෙනස්. දවස් කිහිපයක් ඇතුළත, සටන් විරාමය ප්‍රකාශ කරනකොටත්, බිට්කොයින් ආයෙත් ඩොලර් 105,000 ට වඩා ඉහළට ඇවිත්, ඒකේ පාඩු හුඟක් දුරට ආවරණය කරගෙන තිබුණා.

අල්ට්කොයින් වලට මොකද වුණේ?

 මේකට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් විදිහකට, ඇල්ට්කොයින් (altcoins) කියලා හඳුන්වන අනිත් ක්‍රිප්ටෝ මුදල් වලට නම් හුඟක් අමාරු කාලයක් තිබුණා, ඒවාට ආයෙත් ගොඩ එන්න කල් ගියා. Ethereum 12%-17% කින් විතර පහළ ගියා. Solana, Avalanche, Cardano වගේ ඒවා 15%-25% කටත් වඩා පහළ වැටුණා. හුඟක් පොඩි හෝ මීම් ටෝකන් (meme tokens) 20%-30% කින් හෝ ඊටත් වඩා පහළ ගියා. මෙතනින් අපිට තේරුම් ගන්න පුළුවන් ප්‍රධානම දේ තමයි, මේ ඇල්ට්කොයින් බිට්කොයින් වගේ ආයෙත් ඉක්මනින් ගොඩ ආවේ නැහැ. වෙළඳපොල මේවා සලකන්නේ හුඟක් අවදානම්, සූදු වගේ ආයෝජන විදිහට මිසක්, ඔයාලගේ සල්ලි ආරක්ෂා කරගන්න පුළුවන් දෙයක් විදිහට නෙවෙයි කියලා මේකෙන් පැහැදිලි වුණා.

සාක්ෂි මොනවද?

 මේ වෙනස නිකම්ම අහම්බයක් නෙවෙයි; දත්ත වලින් ඒක ඔප්පු වෙනවා. ඒ ගැටලුකාරී සතිය ඇතුළත, ස්පොට් බිට්කොයින් ETF (Spot Bitcoin ETF) – ඒ කියන්නේ ලොකු ආයෝජකයන්ට බිට්කොයින් ගන්න පහසුකම් සලසන ආයෝජන අරමුදල් – මිලියන 388 ක විතර ශුද්ධ ආයෝජන ප්‍රවාහයක් (net inflows) වාර්තා කළා. මේකෙන් කියවෙන්නේ, ලෝකයේ භයානක තත්වයක් තිබුණත්, ලොකු ආයතනික ආයෝජකයෝ (institutional investors) මිල අඩු වෙච්ච වෙලාවේ බිට්කොයින් ක්‍රියාකාරීව මිලදී ගත්තා කියන එකයි. උදාහරණයක් විදිහට, MicroStrategy කියන ප්‍රසිද්ධ සමාගම, මිල පහළ ගිය වෙලාවේ බිට්කොයින් 10,000 කට වඩා මිලදී ගත්තා කියලා නිවේදනය කළා. ඒ අතර, ඇල්ට්කොයින් වලට අවධානය යොමු කරපු අරමුදල් වලින් ආයෝජන පිටතට ගලාගෙන ගියා. පොඩි ආයෝජකයෝ සහ කෙටි කාලීන වෙළඳුන් තමන්ගේ අවදානම් ආයෝජන විකුණන්න ඉක්මන් වුණා. මේකේ ප්‍රතිඵලය වුණේ, දුර්වල වත්කම් වලින් සල්ලි බිට්කොයින් වලට ගලාගෙන ආපු නිසා බිට්කොයින් වල ආධිපත්‍යය – ඒ කියන්නේ මුළු ක්‍රිප්ටෝ වෙළඳපොලේ බිට්කොයින් වල කොටස – 54% ට වඩා ඉහළ ගියා.

බිට්කොයින් වල අලුත් භූමිකාව

ඉතින්, මේ සිදුවීමෙන් අපිට බිට්කොයින් ගැන මොනවද ඉගෙන ගන්න ලැබුණේ? මේකෙන් අපිට බිට්කොයින් වල භූමිකාව වෙනස් වෙනවා කියන්නට ප්‍රබල සාක්ෂි ලැබුණා. ඒක තවදුරටත් නිකම්ම අවදානම් ආයෝජනයක් විතරක් නෙවෙයි; ලොකු ආර්ථික හෝ භූ-දේශපාලනික කම්පන වලින් ඔයාලගේ ආයෝජන ආරක්ෂා කරගන්න පුළුවන්, "මැක්රෝ-හෙජ් (macro-hedge) වත්කමක්" බවට පත් වෙනවා කියලා පෙනෙන්නට තියෙනවා. විශ්ලේෂකයෝ සහ ලොකු ආයෝජකයෝ දැන් බිට්කොයින් වලට "ඩිජිටල් රන්" කියලා වැඩි වැඩියෙන් කියනවා. හරියට රන් වගේම, මුලින්ම භීතියක් ඇති වෙලා මිනිස්සුන්ට ඉක්මනින් සල්ලි අවශ්‍ය වුණාම ඒක ටිකක් පහළ යන්න පුළුවන්. හැබැයි ඊට පස්සේ, මිනිස්සු දිගු කාලීන වත්කමක් විදිහට ඒකේ වටිනාකම දැකලා මිලදී ගැනීම් වැඩි වෙනවා. සාම්ප්‍රදායික අවදානම් වත්කම් වන කොටස් වලට වඩා බිට්කොයින් වල නැවත යථා තත්වයට පත්වීම වේගවත් හා සම්පූර්ණයි.

කොටස් තවමත් අවිනිශ්චිතතාවයෙන් පෙළෙද්දීත්, බිට්කොයින් වලට ලොකු ඉල්ලුමක් ඇති වුණා. විශේෂයෙන්ම ආයතනික ආයෝජකයෝ ස්පොට් ETF හරහා මිලදී ගැනීම් කළා. මේකෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ බිට්කොයින් ඕනෑම කම්පනයකට ඔරොත්තු දෙන, 24/7 ක්‍රියාත්මක වන, ගෝලීය වශයෙන් ප්‍රවේශ විය හැකි, අර්බුද කාලවලදී පවා ආයෝජන ආකර්ෂණය කරගන්න පුළුවන් පරිණත වත්කමක් බවට පත් වෙමින් ඉන්නා බවයි.

තෙල් සහ රන් වලට වඩා Bitcoin වෙනස් වෙන්නේ කොහොමද?

තෙල් එක්ක සංසන්දනය කරද්දී, බිට්කොයින් වල මිල ගොඩක් ස්ථාවරයි, මොකද ඒක කාර්මික භාවිතය හෝ සැපයුම් දාම බාධා වලට සම්බන්ධ වෙලා නැහැ. රන් අර්බුදයේදී ඉහළ ගියත්, ඉක්මනින්ම ආයෙත් පහළ ගියා. බිට්කොයින් වල ගමන් මාර්ගයත් ඒ වගේමයි—මුලින් පහළ යාමක්, ඊට පස්සේ ප්‍රබල මිලදී ගැනීම්—හැබැයි බිට්කොයින් විශේෂ වෙන්නේ, මිල අඩු වෙලා තිබුණත් ආයතන වලින් ස්ථාවර ඉල්ලුමක් තිබුණු බවට පැහැදිලි සාක්ෂි තිබීමයි. භෞතික රන් වගේ නෙවෙයි, බිට්කොයින් වල ඩිජිටල් ස්වභාවය නිසා 24/7 ගෝලීය වෙළඳාම් කරන්නත්, සාම්ප්‍රදායික වෙළඳපොලවල් වහලා තියෙන සති අන්තවලදී පවා ආයතන වලට ඉක්මනින් ආයෝජන කරන්නත් පුළුවන්.

 Bitcoin හි සැබෑ අරමුණ

 Bitcoin හි සැබෑ අරමුණ "නිදහස වැඩි කරන තාක්ෂණය" මේ සිදුවීමෙන් බිට්කොයින් වල "නිදහස වැඩි කරන තාක්ෂණයක්" (freedom go up technology) කියන මූලික අරමුණත් ඉස්මතු වුණා. ලෝකයේ බිලියන ගණනක් මිනිස්සු ජීවත් වෙන්නේ අධිකාරීවාදී ආණ්ඩු යටතේ, තීව්‍ර මූල්‍ය අධීක්ෂණය යටතේ, නැතිනම් දෙගුණ තෙගුණ වූ උද්ධමනයක් එක්ක. බිට්කොයින් කියන්නේ ඒ හැමෝටම තමන්ට ගණිතය පාවිච්චි කරලා ආරක්ෂා කරගන්න පුළුවන් සැබෑ දේපල අයිතියක් ලබා දෙන දෙයක්. ඒක දේශපාලනයෙන් තොර, දූෂණය කරන්න බැරි, මායිම් නැති මුදල් පද්ධතියක්. සාම්ප්‍රදායික මුදල් හෝ ස්ටේබල්කොයින් (stablecoins) වගේ නෙවෙයි, මේක රජයන්ට හෝ ආයතනවලට ෆ්‍රීස් කරන්න හෝ පාලනය කරන්න බැහැ. හිතන්න, ඔයාගේ බැංකු ගිණුම් ෆ්‍රීස් කරලා තිබුණත්, වචන 12ක් මතක තියෙනවා නම් ඔයාගේ මුළු ධනයම ඔයාගෙන් ගන්න බෑ කාටවත්. මේක බිට්කොයින් වලට මුල්‍ය ස්වයං ආරක්ෂාවට (financial self-defense) ප්‍රබල මෙවලමක් බවට පත් කරනවා. ඒක බිලියනපතියන්ට විතරක් නෙවෙයි, අර්බුද වලින් පලා යන ඕනෑම කෙනෙකුට ප්‍රයෝජනවත් වෙනවා.

Bitcoin දැන් පරිණතද? අනතුරුදායක වත්කම් වලට වඩා ආරක්ෂිතද?

 ඉතින්, මිනිස්සු දැන් බිට්කොයින් ගැන හිතන්නේ කොහොමද, ඒක අනිත් අවදානම් වත්කම් වලට වඩා පරිණත සහ ආරක්ෂිත වෙලාද? අදහස නම් පැහැදිලිවම වෙනස් වෙලා. විශ්ලේෂකයෝ සහ ආයෝජකයෝ දැන් බිට්කොයින් දකින්නේ "ඩිජිටල් රන්" වගේ උපායමාර්ගික ආරක්ෂාවක් විදිහට. මේ අවුරුද්දේ විතරක් බිට්කොයින් ETF වලට බිලියන ගණන් ඩොලර් ගලාගෙන එන එකෙන් ආයතන වල විශ්වාසය මොන තරම්ද කියලා පේනවා. මේ ආයතනික මිලදී ගැනීම් නිසා මිල පහළ යන්න නොදී ආරක්ෂා කරන "මිලකට පහළ නොයන තලයක්" (price floor) වගේ එකක් හැදෙනවා. මේක නිසා බිට්කොයින් ප්‍රධාන වත්කමක් විදිහට තවත් කැපී පේනවා.

බිට්කොයින් තවම "පරිපූර්ණ" ආරක්ෂාකාරී ආයෝජනයක් නෙවෙයි – මුලින්ම මුදල් අවශ්‍යතාවයක් ඇති වුණාම ඒකත් පහළ යනවා, ඒ වගේම සාම්ප්‍රදායික අවදානම් වත්කම් එක්ක තවමත් යම් සම්බන්ධයක් තියෙනවා. හැබැයි, ක්‍රිප්ටෝ ලෝකය ඇතුළේ බිට්කොයින් පැහැදිලිවම සාපේක්ෂ ආරක්ෂාකාරී ආයෝජනයක් විදිහට ක්‍රියා කළා. ඇල්ට්කොයින් වලට වඩා ගොඩක් හොඳින් ක්‍රියා කළා, ආයතනික ඉල්ලුම ආකර්ෂණය කරගත්තා, සහ හුඟක් සාම්ප්‍රදායික අවදානම් වත්කම් වලට වඩා වේගයෙන් යථා තත්වයට පත් වුණා.

අර්බුදයකදී කොටස් වලට වඩා Bitcoin ආරක්ෂිතද?

 ඊශ්‍රායල්-ඉරාන ගැටුම දිහා බැලුවොත්, ඊළඟ සතිය ඇතුළත S&P 500 සහ Nasdaq වලට වඩා බිට්කොයින් වල නැවත යථා තත්වයට පත්වීම කැපී පෙනෙන විදිහට වේගවත් සහ සම්පූර්ණයි. කොටස් වෙළඳපොල භූ-දේශපාලනික අවිනිශ්චිතතාවයෙන් බර වෙලා තිබුණත්, බිට්කොයින් වලට ප්‍රබල ඉල්ලුමක් ආවා. ශාස්ත්‍රීය පර්යේෂණ පවා මේකට සහය දක්වනවා. බිට්කොයින් "කොන්දේසි සහිත ආරක්ෂාවක්" (conditional hedge) බවට පත් වෙමින් ඉන්නා බව ඒවායින් කියවෙනවා. ඒ කියන්නේ මුලින්ම භීතියක් ඇති වුණාම ටිකක් පහළ ගියත්, ඊට පස්සේ කොටස් වලට හෝ ඇල්ට්කොයින් වලට වඩා ඉක්මනින් ආයෙත් නග්ගා එනවා. ඉතින්, කිසිම වත්කමක් වෙළඳපොල කම්පන වලින් සම්පූර්ණයෙන්ම ආරක්ෂිත නැති වුණත්, මේ සිදුවීමෙන් පෙන්නුම් කළේ බිට්කොයින් කැපී පෙනෙන ඔරොත්තු දීමේ හැකියාවක් සහ යථා තත්වයට පත්වීමේ රටාවක් පෙන්නුම් කළා, ඒක කොටස් වලට වඩා හොඳයි. ඒකෙන් කියවෙන්නේ, බිට්කොයින් වලට ඇත්තටම සමහර අර්බුද වලදී, විශේෂයෙන්ම යථා තත්වයට පත්වීමේ අවධියේදී, ඔයාලගේ ධනය තියාගන්න සාපේක්ෂව ආරක්ෂිත තැනක් වෙන්න පුළුවන්, ඒකේ තියෙන සුවිශේෂී ගුණාංග සහ වැඩි වෙන ආයතනික පිළිගැනීම නිසා.

අවසන් වශයෙන්

බිට්කොයින් කියන්නේ (financial gunpowder) වගේ දෙයක්. ඒක තමයි ලෝකයේ ඕනෑම තැනකට සල්ලි යවන්න තියෙන ආරක්ෂිතම ක්‍රමය, ඒ වගේම මෙතෙක් සොයාගෙන තියෙන අමාරුම මුදල. ඒක නිදහසට සහ ස්වෛරීභාවයට තියෙන ප්‍රබල මෙවලමක්. ඒකේ වැඩි වෙන පිළිගැනීම කියන්නේ නිකම්ම "ට්‍රෙන්ඩ් එකක්" (trend) විතරක් නෙවෙයි, වැඩි වැඩියෙන් අවිනිශ්චිත වෙන ලෝකයකට ඒක අත්‍යවශ්‍ය දෙයක්.

 සුභ දවසක්..