අද අපි කතා කරන්න යන්නේ මේ දවස්වල ගොඩක් දෙනෙක් නිතරම අහන ප්රශ්නයක් ගැන: ඉන්දියාවේ Bitcoin සහ Crypto නීතිමයද? මේ නීතියෙන් හරියටම කියවෙන්නේ මොකක්ද?
ඇත්තටම මේකට උත්තරේ පොඩ්ඩක් සංකීර්ණයි. ඉන්දියානු ආණ්ඩුව මේ වෙලාවේ මේ කාරණාව ගේම් එකක් වගේ බැලන්ස් එකක් තියාගෙන තමයි කරගෙන යන්නේ. ඉතින් අපි අද ගොඩාක් වැදගත් දේවල් කතා කරනවා. කතාව ඉවර වෙනකන් කියවන්න.
ඉතින් මේ ගැන ඉතාම පැහැදිලිව අපේ Bitcoin Sri Lanka YouTube නාලිකාවේ වීඩියෝ එක්කින් ඉදිරිපත් කරලා තියනවා. මේ පහල තියෙන්නෙ ඒ වීඩියෝ එක. ඔයාට පුළුවන් ඒකත් බලන්න
ක්රිප්ටෝවල තත්ත්වය: නීතිමයද, නැද්ද?
2024 වෙනකොට ගත්තොත්, ඉන්දියාවේ Crypto Assets වල investing කරන එකයි, trading කරන එකයි සම්පූර්ණයෙන්ම නීතිමයයි. හැබැයි, මේකට දැඩි regulations දාලා තියෙනවා.
ආණ්ඩුව සම්පූර්ණයෙන්ම crypto තහනම් කළේ නැහැ. මෙයට හේතුව තමයි ඉන්දියාව කියන්නේ විශාල market එකක් වීම. විශ්ලේෂණ අනුව 2025 වෙනකොට, ඉන්දියාව ලෝකේ වැඩිම crypto usersලා ඉන්න රට බවට පත්වෙන්න පුළුවන් (මිලියන 118කට වඩා, ඒ කියන්නේ ජනගහනයෙන් 12%ක් විතර). මෙච්චර විශාල user පිරිසක් ඉන්නකොට, decentralized exchanges සහ P2P (peer-to-peer) transfers නවත්වන එක 'කරන්න බැරි වැඩක්' කියලා ආණ්ඩුව හොඳින්ම දන්නවා.
නමුත් මෙතන පැහැදිලි වෙනසක් තියෙනවා. Investing සහ trading නීතිමය වුණාට, මුදල් (currency) විදිහට crypto පාවිච්චි කරන එක නම් සම්පූර්ණයෙන්ම නීති විරෝධීයි. ඒ කියන්නේ, ඔබට Bitcoin හරි වෙන ඕනෑම cryptocurrency එකක් හරි පාවිච්චි කරලා භාණ්ඩ හෝ සේවා මිලදී ගන්න බැහැ.
නීතිය ක්රියාත්මක වෙන හැටි: බදු සහ අධීක්ෂණය
ආණ්ඩුවේ වත්මන් strategy එක කෙටියෙන් කියන්න පුළුවන් මෙහෙමයි: "එකතු වෙන්න දෙන්න එපා, හැබැයි tax කරලා report කරන්න". ආණ්ඩුව මේ industry එක ගැන හොඳට බලාගෙන ඉන්නවා කියලා තේරෙන පැහැදිලිම සංඥාව තමයි මේ මූල්ය නීති.
ලාභ මත බදු (Tax on Profits): Crypto transactions වලින් ලබන ඕනෑම ලාභයක් මත 30% ක flat tax එකක් ගෙවන්න ඕනේ.
TDS (Tracking): ඔබ crypto විකුණන ඕනෑම අවස්ථාවක, ලාභයක් ආවත්, පාඩුවක් ආවත්, 1% ක Tax Deducted at Source (TDS) එකක් ගෙවන්න ඕනේ. මේක හරියට tracking mechanism එකක් වගේ ක්රියා කරනවා.
GST: ඊට අමතරව, 2025 ජූලි මාසයේ සිට ක්රියාත්මක වන පරිදි, crypto trading fees සඳහා 18% ක GST එකක් අය කරනවා.
මේ දැඩි tax policy වලින් බලාපොරොත්තු වෙන්නේ, පුළුල් ලෙස crypto භාවිතය අධෛර්යමත් කරන ගමන්, ආණ්ඩුවට ආදායම් උපදවාගෙන, සිදුවීම් පිළිබඳව හොඳින් tracking එකක් තියාගන්නයි.
නියාමන කුළුණු තුන (The Three Regulatory Pillars)
ඉන්දියාවේ මේ නියාමන කටයුතු කරගෙන යන්නේ ආයතන කිහිපයක එකතුවකින්. ඔවුන් ප්රධාන අංශ තුනක් කෙරෙහි අවධානය යොමු කරනවා.
1. PMLA / FIU India (සල්ලි Laundering නැවැත්වීම)
2023 මාර්තු මාසයේ සිට, exchange ආයතන සහ wallet providers වගේ සියලුම crypto සේවා සපයන්නන් PMLA (Prevention of Money Laundering Act) යටතට එන්න ඕනේ.
ඔවුන් අනිවාර්යයෙන්ම Financial Intelligence Unit of India (FIU India) එකේ register වෙන්න ඕනේ. ඇත්තටම මේ FIU India තමයි crypto activities වලට ප්රධාන නියාමන ආයතනය බවට පත් වෙලා තියෙන්නේ. මේ registration ක්රියාවලිය හරහා දැඩි KYC (Know Your Customer) නීති අනිවාර්ය කරලා තියෙනවා. මේකෙන් පැහැදිලි වෙන්නේ ආණ්ඩුව transactions track කරන බවයි.
2. SEBI (සුරැකුම්පත් නියාමක)
SEBI (Securities and Exchange Board of India) කියන්නේ සුරැකුම්පත් නියාමක ආයතනය. ඔවුන් ග්රාහක ආරක්ෂාව (consumer protection) ගැන දැඩි ලෙස අවධානය යොමු කරමින් අධීක්ෂණය වැඩි කරයි කියලා බලාපොරොත්තු වෙනවා. 2025 අප්රේල් මාසයේ සිට, securities වගේ ක්රියා කරන්න පුළුවන් සමහර crypto tokens ගැන SEBI අධීක්ෂණය කරන්න පටන් අරන් තියෙනවා. ඉදිරියේදී market manipulation (වෙළඳපොළ හැසිරවීම) සහ disclosure requirements ගැන නීති හඳුන්වා දෙන්නත් ඔවුන් බලාපොරොත්තු වෙනවා.
3. RBI (අවදානම් දකින්නා)
Reserve Bank of India (RBI) එකේ ස්ථාවරය තමයි මේ අතරින්ම සංකීර්ණ සහ දැඩිම. RBI එක private cryptocurrencies වලට හොඳටම විරුද්ධයි.
ඔවුන්ගේ බය තමයි private crypto වලින් රටේ මූල්ය ප්රතිපත්තියට තර්ජනයක් වෙන එක සහ මූල්ය ස්ථාවරත්වයට ලොකු අවදානමක් එල්ල වෙන එක. RBI ආණ්ඩුකාරවරයා කිව්වේ ඉන්දියාවට private cryptocurrencies අවශ්ය නැහැ, මොකද UPI වගේ alternatives දැනටමත් සාර්ථකව තියෙන නිසා කියලා. විශේෂයෙන්ම, ඔවුන්ට තියෙන ලොකුම බය තමයි dollar-backed stable coins ගැන. ඔවුන් විශ්වාස කරනවා මේවා Indian Rupee එකේ වටිනාකමට ලොකු අවදානමක් ඇති කරන්න පුළුවන් කියලා.
ඩිජිටල් විකල්පය සහ ගෝලීය සහයෝගිතාවය
Private crypto භාරගන්නවා වෙනුවට, RBI එක තමන්ගේම central bank digital currency (CBDC) එකක් එළි දැක්වුවා. මේක Digital Rupee හරි E-Rupee නමින් හඳුන්වනවා. මේක නිර්මාණය කරලා තියෙන්නේ private cryptocurrencies වලට උපායමාර්ගික විකල්පයක් විදිහට.
E-Rupee එකෙන් ඉන්දියාවට ජාතික ස්වෛරීත්වය ආරක්ෂා කරගන්න පුළුවන්. ඒ වගේම වියදම් ඉතිරි කරගන්නත් පුළුවන් (භෞතික මුදල් කළමනාකරණයෙන් කෝටි 40,000ක් විතර ඉතිරි කරගන්න පුළුවන් බවට විශ්වාස කෙරෙනවා). ඊට අමතරව, internet පහසුකම් අඩු ප්රදේශවල පවා offline transactions handle කරන්න පුළුවන් නිසා, මූල්යමය වශයෙන් හැමෝවම ඇතුළත් කරගැනීමට (financial inclusion) මේක ගොඩක් හොඳයි.
ඉන්දියාවේ නියාමන ගමන රට ඇතුළට විතරක් සීමා වෙන්නේ නැහැ. ඔවුන් ගෝලීය ප්රමිතීන් එක්කත් එකතු වෙනවා.
ඉන්දියාව 2027 අප්රේල් 1 වෙනකොට OECD එකේ Crypto Asset Reporting Framework (CARF) එක ක්රියාත්මක කරන්න commit වෙලා තියෙනවා. මේක ගොඩක් වැදගත් පියවරක්. ඒ කියන්නේ, offshore tax evasion (විදේශීය බදු පැහැර හැරීම්) වලට එරෙහිව සටන් කරන්න, ඉන්දියාව විසින් වෙනත් රටවල් සමඟ crypto transaction data හුවමාරු කරගන්න පටන් ගන්නවා. මේකෙන් ගෝලීය crypto policy සම්බන්ධීකරණයේ නායකයෙක් විදිහට ඉන්දියාවේ තැන තහවුරු වෙනවා.
ඉතින්, අවසාන වශයෙන් කිව්වොත්, ඉන්දියාව මේ වෙලාවේ අනුගමනය කරන්නේ "අර්ධ වශයෙන් අධීක්ෂණය" කරන ක්රමයක්. සම්පූර්ණයෙන්ම තහනමක් දාන එකෙන් ඔවුන් වැළකිලා හිටියත්, crypto වලට දැඩි ලෙස බදු ගහනවා. ඒ වගේම strict KYC සහ PMLA නීති හරහා හැම transaction එකක්ම track කරනවා. ඒත් එක්කම, මුදල් විදිහට පාවිච්චි කරන එක නම් සම්පූර්ණයෙන්ම තහනම්.
ඉදිරි මාර්ගය සංකීර්ණයි, නමුත් ඔවුන්ගේ ප්රධාන අවධානය තියෙන්නේ අවදානම කළමනාකරණය කරගෙන, දැනට තියෙන නියාමන රාමු (frameworks) පුළුල් කරන එක මිසක්, විප්ලවීය වෙනසක් කරන එක නෙවෙයි. අහපු ප්රශ්න වලට හොඳ පැහැදිලි උත්තරයක් අද ඔයාලට ලැබෙන්න ඇති.
සුබ දවසක්!
සැළකිය යුතුයි:
අධ්යාපනික අරමුණු සඳහා පමණි: මෙම ලිපියේ අන්තර්ගතය වර්තමාන තොරතුරු හා අධ්යාපනික අරමුණු සඳහා පමණක් එකතු කර ඇති අතර, කිසිඳු ආකාරයක මුදල් ආයෝජන උපදේශයක් නොවේ.
මූල්ය උපදෙස් නොවේ: මෙම ලිපිය සහ වීඩියෝව සපයා ඇත්තේ තොරතුරු දැනගැනීම සඳහා පමණක් වන අතර එය මූල්ය, නීතිමය හෝ බදු උපදෙස් ලෙස නොසැලකිය යුතුය. ඕනෑම මූල්ය තීරණයක් ගැනීමට පෙර ඔබගේම පර්යේෂණ සිදු කර බලපත්රලාභී වෘත්තිකයෙකුගෙන් උපදෙස් ලබාගන්න.
මෙම ලිපිය හුවමාරු කරගන්න
