ආයුබෝවන් සාදරයෙන් පිළිගන්නවා බිට්කොයින් ශ්‍රී ලංකා අපේ පේජ් එකට.
අද අපි කතා කරන්න යන දේ ගොඩාක් දෙනෙක්ට මුලින් පිස්සුවක් වගේ එහෙම නැත්තම් මැජික් එකක් වගේ පෙනෙන්න පුළුවන්, ඒත් ගණිතමය වශයෙන් අනිවාර්යයෙන්ම සිදුවන දෙයක් ගැන තමයි අපි කතා කරන්න යන්නේ – ඒ තමයි Bitcoin මිලියන ගණනකට වුණත් යන්න පුළුවන් වත්කමක් වෙන විදිහ ගැන. මේක නිකන්ම ආයෝජනයක් ගැන කතාවක් නෙවෙයි; මේක කැඩුණු මුදල් පද්ධතියක් වෙනුවට අලුත් දෙයක් එන හැටි සහ Bitcoin ලෝකයටම නිදහසේ මාර්ගය වෙන හැටි ගැනයි. ලෝක මූල්‍ය පද්ධතියේ යටින් සිදුවන දේ තේරුම් ගත්තාම, මේක නිකං අනුමානයක් නෙවෙයි කියලා ඔයාට තේරෙයි.
ඉතින් මේ ගැන ඉතාම පැහැදිලිව අපේ Bitcoin Sri Lanka YouTube නාලිකාවේ වීඩියෝ එක්කින් ඉදිරිපත් කරලා තියනවා. මේ පහල තියෙන්නෙ ඒ වීඩියෝ එක. ඔයාට පුළුවන් ඒකත් බලන්න.
ලෝක මූල්‍ය පද්ධතිය ඇයි බිඳ වැටෙන්නේ?
මුලින්ම, අපි හැමෝටම දැනෙන දෙයින් පටන් ගමු: මිල ගණන් වැඩි වෙනවා. බඩු මිල, ගෙවල් කුලී, විදුලිය – හැමදේම මිල අධිකයි. මේ ගැටලුවේ මූලය තියෙන්නේ සාමාන්‍ය මුදල්, එහෙමත් නැත්නම් fiat currency වල සැලසුමේ. ඇමරිකානු ඩොලර්, නයිජීරියානු නයිරා, ශ්‍රී ලංකා රුපියල් වගේ මුදල්, කිසිම දුර්ලභ හෝ ඇත්ත වටිනාකමක් තියෙන දෙයක් නෙවෙයි. මේ ගැන අපි අපේ ෆියැට් මනි ගැන කරපු බ්ලොග් එකෙන් පැහැදිලිව කියලා දුන්න නිසා මම අයමත් ඒ ගැන කතා කරන්න යන්නේ නෑ.
ෆියැට් මනි වලට සීමාවක් නැතුව මුද්‍රණය කරන්න පුළුවන්, දැනටමත් එහෙම කරනවා. ආණ්ඩු, බදු වලින් උපයනවාට වඩා වැඩියෙන් වියදම් කරනවා, ඒ වෙනස පියවා ගන්නේ හැම අවුරුද්දෙම අලුතින් සල්ලි මුද්‍රණය කරලා.
උදාහරණයක් විදිහට, 2008 දී ඇමරිකානු ණය ඩොලර් ට්‍රිලියන 10ක් විතර තිබුණා. අද ඒක ඩොලර් ට්‍රිලියන 37කට කිට්ටුයි, ඒ වගේම හැම දවස් 100කටම ඩොලර් ට්‍රිලියනයකින් විතර වැඩි වෙනවා. ණය ප්‍රශ්නය ගැඹුරු වෙන්න වෙන්න, තවත් සල්ලි මුද්‍රණය කරන්න ඕනේ වෙනවා. අලුතින් මුද්‍රණය කරන හැම ඩොලර් එකක්ම දැනට තියෙන ඩොලර් වල වටිනාකම අඩු කරනවා.
ඔයා සාමාන්‍ය සල්ලි ඉතුරු කරන එක, කොච්චර කළත් වැඩක් නෑ වගේ දැනෙන්නේ මේ නිසයි. ඔයාගේ සල්ලි නිහඬවම වටිනාකම නැති කරගන්නවා, ඔයාගේ මිලදී ගැනීමේ ශක්තිය දුර්වල වෙනවා. මේ පද්ධතියට තිරිංග නැහැ. මහ බැංකු පොලී අනුපාත වැඩි කරන එකත් ණය ප්‍රශ්නය තවත් නරක අතට හරවනවා. මේක ප්‍රතිපත්ති වලින් හදන්න බැරි චක්‍රයක් – මොකද මේ දෝෂය තියෙන්නේ මුලදීමයි.
බිට්කොයින් වෙනස් විදිහකට හැදිලා තියෙන්නේ
දැන් අපි Bitcoin එක්ක මේක සසඳලා බලමු – මේක දේශපාලනයට නෙවෙයි, ගණිතයට අනුව ක්‍රියා කරන පද්ධතියක්.
මුළු ලෝකෙටම තියෙන්නේ Bitcoin මිලියන 21ක් විතරයි. ඒ ගාන ස්ථිරයි. මධ්‍යම බැංකුවක් නැහැ, "හදිස්සි" මුද්‍රණ බොත්තමක් නැහැ. මේ ස්ථිර සැපයුම නිසා Bitcoin කියන්නේ පෘථිවියේ තියෙන දුර්ලභම වත්කම. රත්තරන් වලටත් වඩා දුර්ලභයි. ඉතිහාසයේ වෙන කිසිම දෙයක් වගේ නෙවෙයි, මේක වෙනස් කරන්න බැහැ.
එක Bitcoin එකක් සතොෂි (satoshis) මිලියන 100කට බෙදන්න පුළුවන්. ඒ කියන්නේ ඩොලර් 5කට වුණත්, ඩොලර් 500,000කට වුණත් ඕනෑම කෙනෙක්ට මේකට සහභාගි වෙන්න පුළුවන්. මේ බෙදා හැරීමේ හැකියාව නිසා Bitcoin ට ලෝක ව්‍යාප්තව වර්ධනය වෙන්න පුළුවන්, ඒ වගේම සාධාරණව සහ පහසුවෙන් ප්‍රවේශ විය හැකි වත්කමක් විදිහට පවතිනවා.
සරල ගණිතය මේකයි: අසීමිත සාමාන්‍ය මුදල් සැපයුමක්, සීමිත Bitcoin සැපයුමක් පසුපස හඹා යාමෙන් විශාල පීඩනයක් ඇති කරනවා. ඇපදීම්, හිඟකම්, හෝ දිරිගැන්වීම් හරහා සාමාන්‍ය මුදල්, පද්ධතියට වැඩිපුර ගලා එන තරමට, වැඩි වටිනාකමක් Bitcoin දෙසට තල්ලු වෙනවා.
ඒ නිසා තමයි Bitcoin නිකන්ම මිල වැඩි වෙන්නේ. Bitcoin වලට සාපේක්ෂව සාමාන්‍ය මුදල් වල වටිනාකම අඩු වෙනවා. Bitcoin තමයි නියම මිනුම් දණ්ඩ; ඒක නියතයක්.
අතීතය මේක ඔප්පු කරලා තියෙනවා
මේක තාමත් මැජික් එකක් කියලා හිතෙනවා නම්, මේක බලන්න: Bitcoin දැනටමත් කිහිප වතාවක්ම "කරන්න බැරි" දේ කරලා තියෙනවා.
2010 දී, එක් Bitcoin එකක් සත කිහිපයක් වටිනාකම තිබ්බේ. නයිජීරියාවේ නයිරා 10ටත් වඩා අඩුයි. අද, එක් Bitcoin එකක වටිනාකම නයිරා මිලියන 169කට වඩා වැඩියි. ඇමරිකානු ඩොලර් වලින්, ඒක ඩොලර් 1ට අඩුවෙන් ඩොලර් 69,000කට වඩා වැඩි වුණා. හැම පියවරකදීම මිනිස්සු කිව්වා "දැන් ගොඩක් පරක්කුයි" නැත්නම් "ඒක බබල් එකක්" කියලා.
ඒත් හැම චක්‍රයක්ම ලොකු කතාවක තවත් පරිච්ඡේදයක් විතරයි: ඒ තමයි මුදල් පද්ධතියේ ඉදිරි ගමන. ඩොලර් 10,000, ඩොලර් 50,000, ඩොලර් 100,000 වගේ මිල ගණන් කලින් පිස්සු වගේ පෙනුණත්, දැන් ඇත්ත දෙයක් කියලා පේනවා. ඉක්මනටම, 2011 දී ඩොලර් 1ක් වගේ, මේ මිල ගණනුත් අඩු වගේ පෙනෙයි.
මේ තියෙන්නේ ඉල්ලුමේ පටන්ගැන්ම විතරයි
ඊළඟට එන්නේ නිකන්ම තවත් මිල චක්‍රයක් නෙවෙයි. ඒකට වඩා බලවත් දෙයක්: ආයතනික FOMO – එහෙමත් නැත්නම් "Fear of missing out" ඒ කියන්නේ මගහැරෙයි කියන බය.
අද, කලින් Bitcoin වලට සමච්චල් කළ ප්‍රධාන මූල්‍ය ආයතන, දැන් ඒක වැළඳගන්න හදිස්සියෙන් දුවනවා. BlackRock, Fidelity වගේ ආයතන දැන් Bitcoin ETFs (Exchange-Traded Funds) ඉදිරිපත් කරනවා. මේ නිසා විශ්‍රාම අරමුදල් වල සහ ආයතනික ප්‍රාග්ධනයේ ට්‍රිලියන ගණන් මුදල් වලට නීත්‍යානුකූලව සහ ආරක්ෂිතව Bitcoin වලට ගලා එන්න පුළුවන්.
MicroStrategy වගේ සමාගම් තමන්ගේ සල්ලි Bitcoin වලට හරවනවා – ඒක සූදුවක් විදිහට නෙවෙයි, සාමාන්‍ය මුදල් සංචිත කියන දිය වෙන අයිස් කැටයෙන් ගැලවෙන්න තියෙන විදිහක් විදිහට. ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී, මයිකල් සේලර් (Michael Saylor), දැන් පොදු සමාගම් සහ ජාතික රාජ්‍යයන් සඳහාම ක්‍රමවේදයක් හදලා තියෙනවා.
ආණ්ඩු පවා මේක ගැන අවධානය යොමු කරනවා. එල් සැල්වදෝරය Bitcoin නීත්‍යානුකූල මුදලක් කළා. භූතානය රහසින් Bitcoin මයිනින් (mining) කරනවා. ඇමරිකාවේත් Strategic Bitcoin Reserve එකක් හදන්න සාකච්ඡා කරනවා – ඒ කියන්නේ වැඩිපුර සල්ලි මුද්‍රණය නොකර දීර්ඝකාලීන ආර්ථික ශක්තිය වැඩි කරගන්න රත්තරන් Bitcoin වලට හරවන්න පුළුවන්.
මේක තාවකාලික දෙයක් නෙවෙයි. මේක පද්ධතිමය වෙනස්වීමක්.
මයිකල් සේලර්ගේ ආකෘතිය: ප්‍රාග්ධනය උරාගන්නා කළු කුහරයක්
ඉතින් Bitcoin කොච්චර ඉහළට යයිද?
මයිකල් සේලර් සරල පිළිතුරක් දෙනවා: "ඒක අවශ්‍ය තරම් ඉහළට යනවා". ඔහුගේ මූලික අනුමානය? එක් Bitcoin එකකට ඩොලර් මිලියන 5ක් විතර – ඒක පදනම් වෙන්නේ ප්‍රාග්ධන නැවත වෙන් කිරීම මතයි.
ඒ ඇයි කියනවා නම්,
ලෝක ව්‍යාප්තව, ඩොලර් ට්‍රිලියන 900කට වඩා ගබඩා කර ඇති වත්කම් තියෙනවා: කොටස්, බැඳුම්කර, දේපල, රත්තරන්, සහ තවත් දේවල්. මේ වත්කම් වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් තියලා තියෙන්නේ වර්ධනය වෙන්න නෙවෙයි – ඒවා වටිනාකම් ගබඩා කර තබන මාර්ගයක් විදිහටයි. හැබැයි ඒ හැම වත්කමකම යම් යම් ගැටලු තියෙනවා: උද්ධමනය, වටිනාකම අඩු වීම, බදු, නැත්නම් මධ්‍යගත පාලනය.
Bitcoin අලුත් විකල්පයක් දෙනවා. ඒක වටින විකල්පයක්. මේක වැඩි වැඩියෙන් මිනිස්සුන්ට තේරෙනකොට, දුර්වල වටිනාකම් ගබඩා කර තබන වත්කම් වලින් මුදල් Bitcoin වලට යන්න පටන් ගන්නවා. මේක නිකංම hype එකක් නෙවෙයි – ප්‍රාග්ධනය හැම විටම ගලන්නේ මෙහෙමයි: අවදානමෙන් ආරක්ෂාවට. Bitcoin කියන්නේ මෙතෙක් බිහි වූ ආරක්ෂිතම, ස්ථිරම වත්කම වෙලා තියෙනවා.
සේලර්, Bitcoin "වටිනාකම් උරාගන්නා කළු කුහරයක්" (black hole for value) විදිහට හඳුන්වනවා – ඒක ප්‍රාග්ධනය ඇතුළට උරාගන්නවා. මොකද ඒක මුදල් සඳහා වඩාත්ම කාර්යක්ෂම බලශක්ති තත්ත්වය. මිනිස්සුන්ට Bitcoin විද්‍යාත්මකව සහ ආර්ථික වශයෙන් උසස් බව තේරුම් ගත්තාම, එයාලා නිකංම ඒක මිලදී ගන්නේ නැහැ – ඒකට පැනලා යන්නේ.
ලෝකයේ තියෙන වටිනාකම් ගබඩා කරන ප්‍රාග්ධනයෙන් 5%ක් විතරක් Bitcoin වලට ආවොත්, Bitcoin එකක වටිනාකම ඩොලර් මිලියන 5-10ක් විතර වෙනවා. ඒක අහස උසට යන දෙයක් නෙවෙයි – ඒක තමයි මූලිකම අවස්ථාව.
සැපයුම් කම්පනය (Supply Shock): මිල සීමාවක් නෑ
ඉල්ලුම වැඩි වෙනකොට, සැපයුම වැඩි වෙන්නේ නැහැ. Bitcoin හැදෙන වේගය ස්ථිරයි. හැම අවුරුදු හතරකට සැරයක්, අලුතින් හැදෙන Bitcoin ප්‍රමාණයෙන් බාගයක් අඩු වෙනවා (halving). ඒ අතර, දිගු කාලීන හිමිකරුවන්, ETFs, සමාගම්, සහ ආණ්ඩු Bitcoin සැපයුම අගුළු දානවා.
මේක සැපයුම් කම්පනයක් ඇති කරනවා – ඒ කියන්නේ ඉල්ලුම පුපුරා යනවා, හැබැයි සැපයුම වියළිලා යනවා.
වැදගත්ම කරුණ මේකයි: Bitcoin මිලියන ගණන් වලට යන්න මහජනතාව ඒක බහුලව පාවිච්චි කරන්න ඕනේ නැහැ. ඒකට අවශ්‍ය වෙන්නේ ගෝලීය ප්‍රාග්ධන ප්‍රවාහයේ ඉතා කුඩා වෙනසක් විතරයි – දේපල වලින්, බැඳුම්කර වලින්, රත්තරන් වලින් – මේ ඩිජිටල් සුරක්ෂිතාගාරයට. මොකද Bitcoin පරිපූර්ණව දුර්ලභ නිසා, පොඩි ප්‍රවාහයකින් වුණත් මිලට විශාල බලපෑමක් ඇති කරනවා.
නියාමන අවසරයන් මඟ සකසයි
අවුරුදු ගාණක් තිස්සේ නියාමනය තමයි බාධාව වුණේ. ඒත් දැන් එහෙම නෑ.
SAB 121 කියන නීතිය අහෝසි කළා, ඒ නිසා බැංකු වලට දැඩි ප්‍රාග්ධන සංචිත නීති නැතුව Bitcoin තබාගන්න පුළුවන්.
FASB ගිණුම්කරණ වෙනස්කම් දැන් සමාගම් වලට Bitcoin වෙළෙඳපොළ වටිනාකමට සටහන් කරන්න ඉඩ දෙනවා – ඒක ප්‍රධාන බාධාවක් අයින් කළා.
අනාගත බැංකු ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් ඩොලර් ට්‍රිලියන ගණනක් මුදල් පද්ධතියට එන්න පුළුවන් – ඒ වගේම ඒ සමහර මුදල් Bitcoin-පදනම් කරගත් නිෂ්පාදන වලට (ඉතුරුම් ගිණුම්, පොලී ලැබෙන ණය, සහ ආයතනික portfolios) අනිවාර්යයෙන්ම ගලා එයි.
මේවා හුදෙක් අනුමාන නෙවෙයි. මේවා දැන් ඇත්තටම සිදුවෙමින් පවතින වෙනස්කම්.
අවසාන වශයෙන්: තාමත් පරක්කු නැහැ!
Bitcoin ඩොලර් මිලියනයට යනකොට, බොහෝ අය අවසානයේ ඒක බරපතලව ගනන් ගනීවි. ඒත් එතකොට කුඩා ආයෝජන පරම්පරාගත ධනයක් බවට පත් කරගන්න තියෙන අවස්ථාව නැති වෙලා යයි.
ලෝකය අවදි වෙමින් පවතිනවා. මුලින් සෙමින්. ඊට පස්සේ එකවරම.
පටන් ගන්න පොහොසත් වෙන්න අවශ්‍ය නැහැ. වෙළෙඳපොළට එන වෙලාව බලන්න අවශ්‍ය නැහැ. ඔබට අවශ්‍ය වෙන්නේ ලොකු චිත්‍රය තේරුම් ගන්න එක – සහ ඒ අනුව ක්‍රියා කරන එක.
Bitcoin කියන්නේ අපේ ජීවිත කාලෙටම ලැබෙන හොඳම අවදානම්-අනුවර්තනය වූ අවස්ථාව. ඔබ ඉක්මනට Bitcoin එකතු කරගන්න පටන් ගන්න තරමට, මුදල් වල මේ අනිවාර්ය නැවත තක්සේරු කිරීමෙන් ප්‍රයෝජන ගන්න ඔබ හොඳ තත්ත්වයක ඉන්නවා. ඒක පැහැදිලි වෙනකම් බලාගෙන ඉන්න එපා. එතකොට ගොඩක් පරක්කු වෙයි!
මේ වගේ තොරතුරු තවත් දැනගන්න, අපිත් එක්ක එකතු වෙලා ඉන්න. තවත් බ්ලොග් එකකින් නැවත හම්බෙමු. ගිහින් එන්නම්. සුභ දවසක්.
සැළකිය යුතුයි:
අධ්‍යාපනික අරමුණු සඳහා පමණි: මෙම ලිපියේ අන්තර්ගතය වර්තමාන තොරතුරු හා අධ්‍යාපනික අරමුණු සඳහා පමණක් එකතු කර ඇති අතර, කිසිඳු ආකාරයක මුදල් ආයෝජන උපදේශයක් නොවේ.
මූල්‍ය උපදෙස් නොවේ: මෙම වීඩියෝව සපයා ඇත්තේ තොරතුරු දැනගැනීම සඳහා පමණක් වන අතර එය මූල්‍ය, නීතිමය හෝ බදු උපදෙස් ලෙස නොසැලකිය යුතුය. ඕනෑම මූල්‍ය තීරණයක් ගැනීමට පෙර ඔබගේම පර්යේෂණ සිදු කර බලපත්‍රලාභී වෘත්තිකයෙකුගෙන් උපදෙස් ලබාගන්න.
මෙම ලිපිය හුවමාරු කරගන්න
