ආයුබෝවන් අද අපි කතා කරන්න යන්නේ ලෝකයේ ලොකුම ආර්ථිකය තියෙන ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය Bitcoin දිහා බලන විදිහ සහ එයාලා Bitcoin තමන්ගේ රටේ 'රක්ෂිත වත්කමක්' විදිහට පාවිච්චි කරන්න සූදානම් වෙන හැටි. මේක ඇත්තටම අලුත් දෙයක්, ඒ නිසා අපි බලමු මේකේ තියෙන විස්තර මොනවද කියලා.
ඉතින් මේ ගැන ඉතාම පැහැදිලිව අපේ Bitcoin Sri Lanka YouTube නාලිකාවේ වීඩියෝ එක්කින් ඉදිරිපත් කරලා තියනවා. මේ පහල තියෙන්නෙ ඒ වීඩියෝ එක. ඔයාට පුළුවන් ඒකත් බලන්න
මේ "Bitcoin Strategic Reserve" කියන්නේ මොකක්ද?
මුලින්ම බලමු මේ 'Bitcoin Strategic Reserve' කියන්නේ මොකක්ද කියලා. සරලව කිව්වොත්, ඒකෙන් අදහස් වෙන්නේ ආණ්ඩුවක් හිතාමාතාම Bitcoin දිගු කාලීනව තියාගෙන ඉන්න එක. හරියට රත්තරන්, නැත්නම් වෙනත් රටවල මුදල් (foreign currency) වගේ. මේකෙන් බලාපොරොත්තු වෙන්නේ රටේ ජාතික ශක්තිමත් භාවය වැඩි කරන්න. Chainalysis කියන ආයතනය මේක පැහැදිලි කරන්නේ මෙහෙමයි: ඕනෑම රාජ්‍යයක් (ආණ්ඩුවක් හෝ රාජ්‍ය අරමුදලක්) Bitcoin තමන්ගේ රක්ෂිත වත්කම් අතරට එකතු කරගන්නවා. මොකද Bitcoin කියන්නේ සීමිත සම්පතක් (මුළු ගණන මිලියන 21ක් විතරයි), ඒ වගේම දේශසීමා නැහැ, ඕනෑම කෙනෙකුට විනිවිද භාවයෙන් audit කරන්න පුළුවන්.
මේ ගැන කතා කරද්දී ඇමරිකාවේ ආණ්ඩු ක්‍රමය පොඩ්ඩක් තේරුම් ගන්න එක අපිටත් වැදගත්. ඒක අපිටත් තේරුම් ගන්න ලේසියි.
• Federal කියන්නේ: මුළු රටටම අදාළ ජාතික මට්ටම. ජනාධිපතිතුමායි, ඒ වගේම Treasury (භාණ්ඩාගාරය), Commerce වගේ අමාත්‍යාංශ මේ යටතට එනවා. එයාලා තමයි ජාතික ප්‍රතිපත්ති හදන්නේ.
• Congress කියන්නේ: රටේ නීති හදන මණ්ඩලය. මේකට Senate (සෙනෙට් සභාව) සහ House (නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය) කියන දෙකම අයිතියි. ලොකු වියදම්, ස්ථිර වැඩසටහන් වලට අදාළ නීති සම්මත කරන්න පුළුවන් Congress එකට විතරයි.
• State කියන්නේ: ඇමරිකාවේ තියෙන ප්‍රාන්ත (Texas, New Hampshire වගේ). හැම ප්‍රාන්තයකටම තමන්ගේම ආණ්ඩුකාරවරයෙක්, නීති සම්පාදක මණ්ඩලයක් සහ අයවැයක් තියෙනවා. එයාලට පුළුවන් තමන්ගේ ප්‍රාන්ත අරමුදල් ආයෝජනය කරන විදිහ ගැන නීති හදන්න, හැබැයි ජාතික නීති මුළු රටටම අදාළයි.
දැන් බලමු මොනවද මේ මෑතකදී වෙච්ච වෙනස්කම් කියලා.
ජනාධිපතිවරණ පොරොන්දුව
මේක පටන් ගත්තේ 2024 ජූලි මාසයේ Nashville වල තිබ්බ Bitcoin 2024 සම්මන්ත්‍රණයේදී තමයි. එතනදී Donald Trump මහතා පොරොන්දු වුණා, එයාගේ ඊළඟ රජයක් බලයට ආවොත්, රජයට අයිති Bitcoin තියාගෙන "strategic national bitcoin stockpile" එකක් හදනවා කියලා. ඒ කාලේ මේක ලොකු පුවතක් වුණා, ඒත් ඒකෙන් පෙන්නුම් කළේ ඇමරිකාවේ ප්‍රතිපත්ති යන දිශාව කොහොමද කියලා.
ජනාධිපති නියෝගය (Executive Order) හරහා ප්‍රතිපත්තියක් බවට පත්වීම
ඊට පස්සේ 2025 මාර්තු 6 වෙනිදා, ධවල මන්දිරය Executive Order (විධායක නියෝගයක්) එකකට අත්සන් කළා. මේකෙන් ප්‍රධාන දේවල් දෙකක් ඇති කළා:
• (a) U.S. Strategic Bitcoin Reserve (SBR) එකක්, ඒ කියන්නේ ඇමරිකාවේ රක්ෂිත Bitcoin අරමුදලක්.
• (b) Bitcoin නොවන අනිත් digital assets (ඩිජිටල් වත්කම්) වෙනුවෙන් වෙනම U.S. Digital Asset Stockpile එකක්.
මේ නියෝගයේ තියෙන විස්තර අනුව, ආයතන වලට අත්අඩංගුවට ගත්තු, රජයට අයිති Bitcoin, මේ SBR එකට එකතු කරන්න ඕනේ. Bitcoin නොවන අනිත් වත්කම් Digital Asset Stockpile එකට යනවා. Treasury (භාණ්ඩාගාරය) අනිවාර්යයෙන්ම මේවා custody (භාරකාරත්වය), audit (විගණනය), සහ reporting (වාර්තා කිරීම) කරන්නේ කොහොමද කියලා නීති හදන්න ඕනේ. ඒ වගේම, තව Bitcoin එකතු කරගන්න සැලැස්මක් තියෙනවා නම්, ඒක "budget-neutral" වෙන්න ඕනේ. ඒ කියන්නේ, බදු ගෙවන ජනතාවට අලුතෙන් කිසිම බරක් දාන්නේ නැතුව මේක කරන්න ඕනේ. සරලව කිව්වොත්, රජයට දැනටමත් අයිති Bitcoin තියාගන්න, ඒකට අවශ්‍ය පද්ධති (custody, audits) හදන්න, සහ බදු මුදල් නැතිව මේක පුළුල් කරන්න පුළුවන් ක්‍රම හොයන්න කියන එක තමයි මේකෙන් කියන්නේ.
පුවත් වාර්තා අනුව, මේ Executive Order එක දානකොට ඇමරිකානු ආයතන ගාව ඩොලර් බිලියන 20කට වඩා වැඩි වටිනාකමකින් යුත් crypto assets (ක්‍රිප්ටෝ වත්කම්) තිබිලා තියෙනවා. මේවායින් වැඩි ප්‍රමාණයක් තමයි Bitcoin. මේවා අත්අඩංගුවට ගත්තු ඒවා. කලින් මේවා ඉක්මනින් auction (වෙන්දේසි) කළත්, දැන් මේ නියෝගය නිසා ඒවා රක්ෂිතයක් විදිහට තියාගන්නවා.
කොන්ග්‍රස් එකේ උත්සාහය (නීතියක් වෙලා නැහැ… තවම)
Senator Cynthia Lummis මහත්මියගේ "BITCOIN Act" එකෙන් මේකට වඩා ලොකු දෙයක් යෝජනා කරනවා. ඒ කියන්නේ, අවුරුදු පහක් ඇතුළත Bitcoin මිලියනයක් (මුළු Bitcoin ප්‍රමාණයෙන් 5% ක් විතර) මිලදී ගන්න එක සහ decentralized federal vaulting network එකක් හදන එක. මේක තවම පනතක් (bill) විතරයි, නීතියක් නෙවෙයි. මේක නීතියක් වෙන්න නම්, Congress එකේ සභා දෙකෙන්ම සම්මත වෙලා, ජනාධිපතිතුමා අත්සන් කරන්න ඕනේ. මේකට සහය දෙන අය පවා කියනවා, මේකත් "budget-neutral" කියන කොන්දේසිය සපුරන්න ඕනේ, නැත්නම් ඒ වගේම අරමුදල් යොදවන ක්‍රමයක් තියෙන්න ඕනේ කියලා. ඒ වගේම, Bitcoin market (වෙළඳපොළ) එකට ලොකු බලපෑමක් නොවන විදිහට මේක ක්‍රියාත්මක කරන්න ඕනේ. කොහොම වුණත්, Congress එකට සාකච්ඡා කරන්න පුළුවන් නිශ්චිත (concrete) ඉලක්කයක් මේකෙන් ඉදිරිපත් වෙනවා.
ප්‍රාන්ත මට්ටමේ "Reserve Race" (රක්ෂිත තරගය)
ඇමරිකාවේ ජාතික මට්ටමෙන් මේ වැඩේ හදාගෙන යන අතරේ, ප්‍රාන්ත මට්ටමෙනුත් එයාලගේම නීති හදාගෙන යනවා.
• New Hampshire ප්‍රාන්තය: 2025 මැයි මාසයේදී HB 302 කියන පනත සම්මත කළා. මේකෙන් ප්‍රාන්ත භාණ්ඩාගාරයට අවසර දෙනවා, ප්‍රාන්ත අරමුදල් වලින් පොඩි කොටසක් (සාමාන්‍යයෙන් 5% ක් වගේ) top-cap digital assets (ඒ කියන්නේ දැනට Bitcoin) සහ වටිනා ලෝහ වල ආයෝජනය කරන්න. මේවට හොඳ custody requirements (භාරකාර අවශ්‍යතා) තියෙනවා.
• Texas ප්‍රාන්තය: 2025 ජූනි 20 වෙනිදා SB 21 කියන පනත සම්මත කළා. මේකෙන් Texas Strategic Bitcoin Reserve එකක් පිහිටුවා ගත්තා. මේක හුදෙක් ආයෝජනය කරන්න අවසර දෙනවා කියන එකට එහා ගිය ප්‍රාන්ත මට්ටමේම BTC රක්ෂිතයක්.
"Budget-neutral" කියන්නේ මොකක්ද? (මේක වැදගත් ඇයි?)
මේ "budget-neutral" කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ, රජය අලුතෙන් චෙක් එකක් ලියලා Bitcoin මිලදී ගන්නේ නැහැ කියන එකයි. ඒ වෙනුවට, රජයට දැනටමත් අයිති Bitcoin (විශේෂයෙන්ම අත්අඩංගුවට ගත්තු ඒවා) එකතු කරගන්නවා. ඒ වගේම, මුදල් වියදම් වැඩි නොවන විදිහට, නීත්‍යානුකූලව තව Bitcoin එකතු කරගන්න පුළුවන් ක්‍රම හොයනවා. මේකට වඩා ලොකු වැඩසටහන් වලට Congress එකේ අනුමැතිය ඕනේ. Executive Order එක අනුව, Treasury එකෙන් මේ වගේ නීතිමය සහ ආයෝජන විකල්ප, ඒ වගේම custody සහ audit නීති ඉදිරිපත් කරන්න ඕනේ. සරලව කිව්වොත්, Bitcoin කියන එක රක්ෂිත වත්කමක් විදිහට සලකන්න පටන් ගන්න, මුලින්ම අවශ්‍ය මූලික පද්ධති හදාගන්න (plumbing-first approach) කියන එක තමයි මේකෙන් වෙන්නේ.
මේක ඊළඟට කොහෙටද යන්නේ? බලන්න ඕනේ ප්‍රායෝගික වෙනස්කම් තුනක්:
• පාලනය සහ විගණනය (Governance and Audits): අනාගතයේදී වඩාත් දැඩි federal custody standards (ජාතික මට්ටමේ භාරකාර ප්‍රමිතීන්), ස්වාධීන audits, සහ නිතිපතා තොරතුරු හෙළිදරව් කිරීම් බලාපොරොත්තු වෙන්න පුළුවන්. ඒ කියන්නේ Bitcoin රත්තරන් හෝ විදේශ විනිමය රක්ෂිත වගේම සලකයි. Bitcoin (reserve) සහ අනිත් tokens (stockpile) වෙන් කරලා හසුරුවයි.
• දක්ෂයින් සහ ප්‍රාග්ධනය සඳහා තරඟය (Competition for Talent and Capital): Texas සහ New Hampshire වගේ ප්‍රාන්ත, මේ SBR නීති පාවිච්චි කරන්නේ miners (Bitcoin කැනීම් කරන අය), fintech firms, සහ ආයෝජන ආකර්ෂණය කරගන්න. Trackers (සහනකරුවන්) පෙන්නුම් කරනවා, මේ වගේ යෝජනා වැඩිවෙනවා මිසක් අඩු වෙන්නේ නැහැ කියලා.
• පරිමාණය ගැන යථාර්ථවාදී වීම (Realism about Scale): "Bitcoin මිලියනයක්" කියන අදහස නම් ඇත්තටම බොහොම නිර්භීතයි, ඒත් ඒකට Congress එකේ අනුමැතිය සහ වෙළඳපොළට බලපෑමක් නොවන විදිහට කළමනාකරණය කරපු, අදියරෙන් අදියර ක්‍රියාත්මක කිරීමක් අවශ්‍යයි. ඒකයි දැනට federal රජය මුලින්ම Bitcoin එකතු කරගන්න එකටයි, budget-neutral ක්‍රමවේද වලටයි මුල් තැන දෙන්නේ.
මේක අපි ශ්‍රී ලංකාවට ගෙන ආවොත්…
ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින්ට (Policymakers): අපේ තේරීම "ඇමරිකාව copy කරන එක" නෙවෙයි. ඒ වෙනුවට, "ශ්‍රී ලංකාවට ගැලපෙන්නේ මොකක්ද සහ කවදද?" කියලා හිතන්න ඕනේ. කරන්න පුළුවන් බුද්ධිමත් මුල් පියවර කිහිපයක් තමයි:
• self-custody (තමන්ගේම භාරකාරත්වය) සහ non-custodial services (අන් අයගේ භාරකාරත්වයක් නැති සේවා) ආරක්ෂා කරන නීතිමය පැහැදිලි බවක් ලබා දෙන එක.
• අත්අඩංගුවට ගන්නා ඕනෑම digital asset (ඩිජිටල් වත්කම්) එකක් හසුරුවන විදිහට විධිමත් ප්‍රතිපත්තියක් හදන එක (තියාගන්නවද, auction කරනවද, audit නීති, custody).
• ජාතික රක්ෂිත සඳහා සීමිත, අවදානම්-පාලනය කරන ලද Bitcoin කොටසක් සුදුසුද කියලා බලන්න, Treasury, CBSL, FIU, ICTA වගේ ආයතන වලින් සමන්විත කුඩා, කාල සීමා සහිත වැඩ කණ්ඩායමක් පිහිටුවන එක. මේකට දැඩි වාර්තාකරණය සහ ස්වාධීන audits අවශ්‍යයි.
අදට උත්තරේ "තවම සුදුසු නැහැ" කියලා වුණත්, ඒ තීරණය පැහැදිලිව අරගෙන, නැවත සමාලෝචනය කරන්න දවසක් නියම කරන්න. කිසිවක් නොකර ඉන්න එකත් තීරණයක් තමයි – ඒත් ඒක හිතාමතා ගත්තු තීරණයක් නෙවෙයි.
ඔයා මේකට එකඟ වුණත්, නැතත්, Bitcoin කියන එක දැන් පුද්ගලික මූල්‍ය කටයුතුවලින් එහා ගිහින් රජයේ ප්‍රතිපත්ති වලට ඇතුල් වෙලා. ඇමරිකාවේ ජනාධිපතිතුමා SBR එකක් හදනවා කියලා පොරොන්දු වුණා, ඊට පස්සේ ඒක පිහිටුවන්න Executive Order එකකට අත්සන් කළා. ඇමරිකානු සෙනෙට් සභිකාවක් "Bitcoin මිලියනයක්" ලබාගන්න සැලැස්මක් Congress එකට ඉදිරිපත් කරනවා. New Hampshire සහ Texas වගේ ප්‍රාන්ත එයාලගේ ප්‍රාන්ත මට්ටමේ රක්ෂිත විධිමත් කරනවා. "Cat is out of the bag" (රහස හෙළි වෙලා). ශ්‍රී ලංකාවට තියෙන අවදානම මේ ගැන හොයලා බලන එක හෝ ඉගෙන ගන්න එක නෙවෙයි – අනිත් අය නීති හදනකොට අපි නිකම්ම බලාගෙන ඉන්න එක තමයි අවුල. පුද්ගලිකව වගේම ජාතික වශයෙනුත් විනයකින් සහ දත්ත එක්ක ඔයාගේ ක්‍රමවේදය තීරණය කරන්න. Bitcoin කොහෙටවත් යන්නේ නැහැ.
සැළකිය යුතුයි:
අධ්‍යාපනික අරමුණු සඳහා පමණි: මෙම ලිපියේ අන්තර්ගතය වර්තමාන තොරතුරු හා අධ්‍යාපනික අරමුණු සඳහා පමණක් එකතු කර ඇති අතර, කිසිඳු ආකාරයක මුදල් ආයෝජන උපදේශයක් නොවේ.
මූල්‍ය උපදෙස් නොවේ: මෙම ලිපිය සහ වීඩියෝව සපයා ඇත්තේ තොරතුරු දැනගැනීම සඳහා පමණක් වන අතර එය මූල්‍ය, නීතිමය හෝ බදු උපදෙස් ලෙස නොසැලකිය යුතුය. ඕනෑම මූල්‍ය තීරණයක් ගැනීමට පෙර ඔබගේම පර්යේෂණ සිදු කර බලපත්‍රලාභී වෘත්තිකයෙකුගෙන් උපදෙස් ලබාගන්න.
Share this post
