ආයුබෝවන් අද අපි කතා කරන්න යන්නේ ගොඩක් දෙනෙක්ට තියෙන ටිකක් ජනප්‍රිය ප්‍රශ්නයක් ගැන: XRP, Bitcoin වලට වඩා හොඳයිද? අපි මේක හොඳට, පැහැදිලිව පියවරෙන් පියවර කතා කරමු, එතකොට ඔබටම තීරණය කරන්න පුළුවන් හොදම මොකක්ද කියලා.
ඉතින් මේ ගැන ඉතාම පැහැදිලිව අපේ Bitcoin Sri Lanka YouTube නාලිකාවේ වීඩියෝ එක්කින් ඉදිරිපත් කරලා තියනවා. මේ පහල තියෙන්නෙ ඒ වීඩියෝ එක. ඔයාට පුළුවන් ඒකත් බලන්න
XRP කියන්නේ මොකක්ද?
XRP කියන්නේ XRP Ledger කියන පද්ධතිය මත ක්‍රියාත්මක වෙන cryptocurrency එකක්. මේක පටන් ගත්තේ ඇමරිකාවේ තියෙන Ripple Labs කියන පුද්ගලික සමාගමක් විසින්. XRP මුලින්ම නිකුත් කරනකොට බිලියන 100ක XRP ප්‍රමාණයක් එකපාරටම හැදුවා. මේකට කියන්නේ "pre-mine" කියලා. මේ හැදූ ප්‍රමාණයෙන් ලොකු කොටසක් සමාගමට සහ ඒකේ නිර්මාතෘවරුන්ට ලැබුණා. Ripple සමාගම තමයි මේ සැපයුමෙන් ලොකු කොටසක් කාලයත් එක්ක "escrow" හරහා කළමනාකරණය කරන්නේ.
Bitcoin වෙනස් වෙන්නේ කොහොමද?
Bitcoin දිහා බැලුවොත්, Bitcoin වලට එහෙම "pre-mine" එකක් තිබුණේ නැහැ. අලුත් Bitcoin පද්ධතියට එකතු වෙන්නේ "mining" කියන ක්‍රියාවලිය හරහා, හැම අවුරුදු හතරකට සැරයක් අලුත් Bitcoin හැදෙන ප්‍රමාණයෙන් භාගයක් අඩු වෙන විදියට තමයි මේක සිද්ධ වෙන්නේ. Bitcoin වල උපරිම සැපයුම මිලියන 21යි. මේක ස්ථිරයි, විනිවිදභාවයෙන් යුක්තයි, ඒ වගේම network එකේ නීති වලින් මේක ආරක්ෂා වෙනවා.
XRP "ලැබයි" කියන මිත්‍යාව
XRP වලට ගොඩක් වෙලාවට marketing කරන්න පාවිච්චි කරන පොයින්ට් එකක් තමයි එක් XRP token එකක්, එක Bitcoin එකකට වඩා "ලැබයි" වගේ පේන එක. ඒත්, එක coin එකක මිල කියන එක සමහරවිට වැරදි තොරතුරු දෙන්න පුළුවන්. වැදගත් වෙන්නේ market capitalization එකයි, සැපයුමයි (supply).
Bitcoin වලදී, එක Bitcoin එකක් "satoshis" මිලියන 100කට කඩන්න පුළුවන්. ඒ කියන්නේ, ඔබට මුළු Bitcoin එකක්ම ගන්න ඕනේ නැහැ. ඔබට 50,000 satoshis හරි, 100,000 satoshis හරි, ඔබේ budget එකට අනුව ඕනෑම ප්‍රමාණයක් ගන්න පුළුවන්. රුපියල් 1,000කට වුණත් sats ගන්න පුළුවන්.
XRP වල මිල ගැන යථාර්ථය
මේක පොඩ්ඩක් හිතලා බලන්න: XRP ඒකක බිලියන 100ක් තියෙන නිසා, XRP එකක මිල $10,000 වගේ ගාණකට යන්න නම්, මුළු වටිනාකම $1 quadrillion වගේ වෙන්න ඕනේ. ඒක අද තියෙන මුළු ලෝක ආර්ථිකයටත් වඩා ගොඩක් වැඩියි. ඉතින්, සැපයුම ගැන නොබලා දෙන මේ වගේ ලොකු මිල ඉලක්ක ගැන සැලකිලිමත් වෙන එක අපිට හොදයි.
විමධ්‍යගතකරණය (Decentralization) ඇයි වැදගත්?
Bitcoin නිර්මාණය කරලා තියෙන්නේ විමධ්‍යගත වෙන්න. කිසිම සමාගමක් Bitcoin පාලනය කරන්නේ නැහැ. ඕනෑම කෙනෙක්ට "node" එකක් පවත්වාගෙන යන්න පුළුවන්. නීති පනවන්නේ ස්වාධීන සහභාගිවන්නන්ගේ ගෝලීය ජාලයක් විසින්. නීති වෙනස් කරන්න නම් මුළු ප්‍රජාවගේම පුළුල් එකඟතාවක් අවශ්‍යයි, ඒක හිතාමතාම අමාරු දෙයක්.
XRP Ledger එක භාවිතා කරන්නේ වෙනස් ආකෘතියක්. "Validators" (වලංගුකරුවන්) "unique node lists" (UNLs) මත රඳා පවතිනවා. ප්‍රායෝගිකව ගත්තොත්, ගොඩක් අය Ripple සමාගමෙන් හරි වෙනත් සපයන්නන්ගෙන් හරි ප්‍රකාශයට පත් කරන default list එකක් තමයි පාවිච්චි කරන්නේ. මේකෙන් අදහස් වෙන්නේ, Bitcoin වලට වඩා entity (සංවිධාන) කිහිපයකට පාලන බලපෑම වැඩියි කියන එක. සමහර භාවිතයන්ට මේකෙන් ගනුදෙනු වේගවත් සහ ස්ථිර කරන්න පුළුවන්. ඒත්, මේකෙන් අදහස් වෙන්නේ මධ්‍යගත බලපෑම් ඇති ස්ථාන වැඩි ප්‍රමාණයක් තියෙනවා කියන එකත් තමයි.
විමධ්‍යගතකරණය වැදගත් වෙන්නේ, මොකද පහසුවෙන් වෙනස් කරන්න හෝ censorship කරන්න බැරි මුදල් අපේ දේපළ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කරනවා. දිගුකාලීන ඉතුරුම් සඳහා, ගොඩක් අය කැමති කිසිම සමාගමකට හෝ රජයකට වෙනස් කරන්න බැරි නීති තියෙන පද්ධතිවලට. Bitcoin වල ප්‍රධාන අරමුණ ඒකයි.
XRP වල භාවිතය සහ සැබෑ ලෝකයේ පවතින බාධක
Ripple සමාගම XRP සහ XRP Ledger අලෙවි කරන්නේ ගෙවීම් සහ liquidity (මුදල් පහසුවෙන් ලබා ගැනීමේ හැකියාව) සඳහායි – විශේෂයෙන්ම දේශසීමා හරහා මුදල් මාරු කිරීම් සහ මුදල් පියවීම් සඳහා. අවුරුදු ගාණක් තිස්සේ, බැංකු සහ අනෙකුත් මූල්‍ය ආයතන එක්ක "pilots" (අත්හදා බැලීම්) සහ "partnerships" (හවුල්කාරිත්වයන්) තිබිලා තියෙනවා. සමහර ඒවා සාර්ථක වුණා, සමහර ඒවා නතර වුණා. ව්‍යාපාරික මෘදුකාංග (enterprise software) වලට ඒක සාමාන්‍ය දෙයක්.
ඒත්, ඔබට නිතර අහන්න ලැබෙන ලොකු කාරණා තමයි – “XRP SWIFT වෙනුවට පාවිච්චි වෙයි” ,ගෝලීය පාලම් මුදලක් වෙයි, සැබෑ ලෝකයේ බාධක වලට මුහුණ දෙනවා.
ඒ බාධක මොනවද? නීති රෙගුලාසි, බැංකු වල අවදානම් ප්‍රතිපත්ති, liquidity ප්‍රමාණය, ඒ වගේම රටවල් සාමාන්‍යයෙන් කැමති ඔවුන්ගේම මුදල් හා යටිතල පහසුකම් වලට. සමාගම් කිහිපයක් විසින් පාලනය කරන පුද්ගලික token එකක් මුළු ලෝකයේම මුදල් පද්ධතියේ ප්‍රධාන අංගය වෙන්න තියෙන ඉඩකඩ අඩුයි. ඒ නිසා මෙයාලා කියන මේ වාසි ඇත්තටම තියනවාද කියලා පොඩ්ඩක් කල්පන කරලා බලන්න වෙනවා.
අලෙවිකරණය (Marketing) සහ ස්වාභාවික වර්ධනය
XRP පිටුපස සැලකිය යුතු ආයතනික අලෙවිකරණය සහ අනුග්‍රාහකත්වයන් තියෙනවා. මේකෙන් visibility එකක් ලැබෙනවා. හැබැයි Bitcoin වලට එහෙම අලෙවිකරණ අංශයක් නැහැ. Bitcoin වල වර්ධනය වෙන්නේ බොහෝ දුරට ස්වභාවිකව. මිනිස්සු සහ සමාගම් Bitcoin මත වැඩ කරන්න තෝරා ගන්නේ, එහි නීති පුරෝකථනය කරන්න පුළුවන් සහ මධ්‍යස්ථ (neutral) නිසයි. Marketing නරක දෙයක් නෙමෙයි. ඒත්, ඔබේ ඉතුරුම් සඳහා, ඔබ අවධානය යොමු කරන්න ඕනේ මූලික මූලධර්ම ගැනයි: සැපයුම, පාලනය, ආරක්ෂාව සහ ස්වාධීනත්වය ගැනයි – "hype" (උණුසුම) ගැන නෙමෙයි.
ඉහළ කාර්යසාධනය (Performance) සහ අවදානම
දිගු කාලීනව ගත්තම, Bitcoin බොහෝ crypto assets වලට වඩා ඉහළ කාර්යසාධනයක් පෙන්වලා තියෙනවා. හැම අවුරුද්දෙම නෙමෙයි – "bull" සහ "bear cycles" තියෙනවා. ඒත්, චක්‍ර කිහිපයක් පුරා, Bitcoin තමයි benchmark එක වෙලා තියෙන්නේ.
XRP, අනිත් ගොඩක් "altcoins" වගේම, ව්‍යාපාරික ගනුදෙනු, ප්‍රතිපත්තිමය තීරණ සහ ප්‍රධාන පුද්ගලයන් කිහිපදෙනෙකුගේ තීරණ මත වැඩියෙන් රඳා පවතිනවා. මේකෙන් විශේෂිත අවදානමක් එකතු වෙනවා. ඒ අවදානම භාරගන්න පුළුවන් "traders" (වෙළඳුන්) සඳහා, ඒක ඔවුන්ගේ තේරීමක්. ඒත්, දිගුකාලීන ඉතුරුම් කරන්නන් සඳහා, පාලනයේ සාන්ද්‍රණය සහ සැපයුම් අතිරික්තයන් ගැන සැලකිලිමත් වීම වැදගත්.
ප්‍රධාන වෙනස්කම් ටිකක් සාරාංශයක් ලෙස:
සැපයුම: Bitcoin වලට මිලියන 21ක ස්ථිර සීමාවක් තියෙනවා, pre-mine එකක් තිබුණේ නැහැ. XRP වලට බිලියන 100ක pre-mine එකක් තිබුණා, ඒක සමාගම විසින් කළමනාකරණය කරනවා.
පාලනය: Bitcoin වල නීති වෙනස් කරන්න නම් ගෝලීය එකඟතාවක් ඕනේ, ඒක විශාල ලෙස විමධ්‍යගතයි. XRP Ledger එකේදී, "validator lists" සහ පාලනය entity කිහිපයක බලපෑමට ලක්වෙනවා.
භාවිතය: Bitcoin කියන්නේ ගෝලීය, මධ්‍යස්ථ පියවීම් වත්කමක්, ලොකු liquidity එකක් තියෙනවා, crypto ලෝකයේ ප්‍රබලම brand එක. XRP අලෙවි කරන්නේ ගෙවීම්/liquidity සඳහා, ඒක භාවිතා කිරීම රඳා පවතින්නේ ව්‍යාපාරික ගනුදෙනු සහ ප්‍රතිපත්ති මත.
නිදහස: Bitcoin කියන්නේ කිසිම සමාගමක හෝ රජයක පාලනයෙන් පිටත මුදලක්, ශක්තිමත් censorship resistance එකක් තියෙනවා. XRP කියන්නේ සමාගමකට සම්බන්ධ පරිසර පද්ධතියක්, ඒකේ "CBDC" (Central Bank Digital Currency) වැඩ කටයුතු පුද්ගලිකත්වය ගැන විවාද ඇති කරනවා.
ආයෝජන දෘෂ්ටිකෝණය: Bitcoin කියන්නේ දිගුකාලීන, හිඟකම මත පදනම් වූ ඉතුරුම් (අවුරුදු ගණන් හිතලා, නිතිපතා sats ගන්න එක). XRP, සමාගම් සහ නියාමන ප්‍රතිඵල මත වැඩිපුර රඳා පවතිනවා, ඒක speculative (අනුමාන මත පදනම් වූ) ආයෝජනයක් ලෙස සලකන්න පුළුවන්.
පොදු මිත්‍යාවන් – ඉක්මනින් අපි ටිකක් පැහැදිලි කර ගමු
"මට Bitcoin ගන්න බැහැ."
වැරදියි. ඔබට ගන්න පුළුවන් සැට්ස් (sats), ඒ කියන්නේ Bitcoin වල පොඩි කොටස්. රුපියල් 1,000කට, 5,000කට වුණත් පටන් ගන්න පුළුවන් – දිගු කාලීනව එක දිගට කරන්න.
"XRP ලැබයි, ඒ නිසා ඒකේ මිල වැඩි වෙන්න පුළුවන්."
සැපයුමක් නැතුව, එක coin එකක මිල තේරුමක් නැහැ. claims වල යථාර්ථය බලන්න market cap ගණිතය පාවිච්චි කරන්න.
"XRP තමයි ලෝකයේ මුදල් පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක කරන්නේ."
ලොකු claims වලට ලොකු සාක්ෂි ඕනේ. බැංකු සහ මහ බැංකු කැමති ඔවුන් පාලනය කරන පද්ධතිවලට. Bitcoin වල වාසිය තමයි මධ්‍යස්ථ සහ කිසිම කෙනෙකුට අයිති නැති එක.
"ඒත් XRP වේගවත්!"
ගොඩක් පද්ධති වේගවත් වෙන්න පුළුවන්. නියම ප්‍රශ්නය තමයි: මේක පාලනය කරන්නේ කවුද? කවුද මේක වෙනස් කරන්න පුළුවන්? සහ මේකේ "trade-offs" මොනවද? ඉතුරුම් සඳහා, ගොඩක් අය වේගයට වඩා ස්වාධීනත්වයට වටිනාකමක් දෙනවා.
අපි Bitcoin පමණක් උගන්වන page එකක්. අපේ අරමුණ තමයි ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට ශක්තිමත් මූල්‍ය පුරුදු හදාගන්න උදව් කරන එක: හොඳට ඉගෙන ගන්න, "hype" වලට රැවටෙන්නේ නැතුව, නිදහසේ මුදල් ගැන අවධානය යොමු කරන්න. සැපයුම, පාලනය සහ දිගුකාලීන අවදානම මත පදනම් වෙලා, අපි නම් XRP "ඉතුරුම් සඳහා" සහ "මූල්‍ය ස්වෛරීත්වය" සඳහා Bitcoin වලට වඩා හොඳයි කියලා හිතන්නේ නැහැ.
ඒකෙන් අදහස් වෙන්නේ ඔබට "speculate" කරන්න බැහැ කියන එක නෙමෙයි – වැඩිහිටියන්ට ඔවුන්ගේ අවදානම් තෝරාගන්න පුළුවන්. ඒත්, ඔබට දිගුකාලීන ඉතුරුම් සඳහා "base layer" එකක් අවශ්‍ය නම්, Bitcoin වල ස්ථිර සැපයුම, මධ්‍යස්ථභාවය සහ විමධ්‍යගතභාවය ඒකට ශක්තිමත් පදනමක් සපයනවා කියලා අපි විශ්වාස කරනවා.
සුභ දවසක්..
සැළකිය යුතුයි:
අධ්‍යාපනික අරමුණු සඳහා පමණි: මෙම ලිපියේ අන්තර්ගතය වර්තමාන තොරතුරු හා අධ්‍යාපනික අරමුණු සඳහා පමණක් එකතු කර ඇති අතර, කිසිඳු ආකාරයක මුදල් ආයෝජන උපදේශයක් නොවේ.
මූල්‍ය උපදෙස් නොවේ: මෙම ලිපිය සහ වීඩියෝව සපයා ඇත්තේ තොරතුරු දැනගැනීම සඳහා පමණක් වන අතර එය මූල්‍ය, නීතිමය හෝ බදු උපදෙස් ලෙස නොසැලකිය යුතුය. ඕනෑම මූල්‍ය තීරණයක් ගැනීමට පෙර ඔබගේම පර්යේෂණ සිදු කර බලපත්‍රලාභී වෘත්තිකයෙකුගෙන් උපදෙස් ලබාගන්න.
Share this post
